Waarom de Amerikaanse obligatiemarkt in beweging is

De wereldwijde aandelenmarkten zijn na recente chaos door de Amerikaanse handelsdifferentiatie enigszins gekalmeerd, maar de aandacht is nu gericht op een minder vaak belicht deel van de financiële wereld: de Amerikaanse obligatiemarkt.

Overheidsobligaties – in feite IOU's die door de staat worden uitgegeven om geld in te zamelen voor publieke diensten – worden meestal gezien als een veilige haven voor investeerders in onzekere tijden. Echter, in een ongebruikelijke wending is de Amerikaanse obligatiemarkt momenteel getuige van dramatische schommelingen, wat ernstige zorgen oproept over 's werelds grootste economie.

Wanneer een overheid geld nodig heeft, geeft het obligaties uit – in de VS bekend als 'Treasuries' – die door investeerders worden gekocht in ruil voor regelmatige rentebetalingen. Deze betalingen vinden plaats over een vooraf afgesproken periode, waarbij het totale bedrag bij het 'verstrijken' van de obligatie wordt terugbetaald. Investeerders variëren van pensioenfondsen tot wereldwijde centrale banken, en Amerikaanse overheidsobligaties worden traditioneel beschouwd als enkele van de veiligste financiële activa ter wereld, althans tot nu toe.

Na de aankondiging van de Amerikaanse tarieven op 2 april vluchtten investeerders aanvankelijk weg van de volatiele aandelen en zochten ze veiligheid in obligaties. Maar na de invoering van de eerste tarieven op 5 april, en het krachtige voortzetten van protectionistische maatregelen door Trump, veranderde de situatie.

In plaats van Amerikaanse obligaties te blijven kopen, begonnen investeerders ze massaal te verkopen. Deze verkoopgolf leidde tot een daling van de obligatieprijzen en een scherpe stijging van de rendementen – de rente die de overheid moet betalen om te lenen.

Het rendement op 10-jarige Treasuries steeg van 3,9% naar 4,5%, terwijl het rendement op 30-jarige obligaties bijna de 5% bereikte. Dit zijn enorme wijzigingen in een markt waar een verandering van 0,2% al als aanzienlijk wordt beschouwd.

De reden hiervoor? Het vertrouwen van investeerders in de Amerikaanse economie brokkelt af. Met tarieven die naar verwachting de wereldhandel verstoren en inflatie verhogen, voelen obligaties niet langer als een veilige haven. Naarmate het risico toeneemt, stijgen ook de rendementen die investeerders eisen.

Wat betekent dit voor de gewone Amerikaan? Hogere rendementen op obligaties klinken misschien als een abstract probleem, maar de gevolgen zijn zeer reëel. Wanneer de Amerikaanse overheid meer moet betalen om te lenen, heeft dat invloed op de federale begroting en kan het leiden tot bezuinigingen op openbare uitgaven.

Belangrijker nog, stijgende rendementen leiden vaak tot hogere rentetarieven op hypotheken, creditcards en zakelijke leningen. Dit raakt vooral kleine bedrijven en starters op de woningmarkt.

“Wanneer investeerders hogere tarieven vragen om de overheid geld te lenen, stijgen ook andere risicovollere leningstarieven, zoals hypotheken, creditcards en autoleningen,” aldus John Canavan, hoofdanalist bij Oxford Economics.

Met toenemende leenkosten slinken de consumentenbestedingen en investeringen van bedrijven, wat de economie vertraagt en banen op het spel zet. Banken kunnen ook voorzichtiger worden met het verstrekken van leningen, wat de economie verder onder druk zet.

Waarom houdt Trump hier rekening mee? Trump leek aanvankelijk de reactie van de aandelenmarkt op zijn tariefbeleid te bagatelliseren door de Amerikanen te vragen “sterk te blijven.” Maar de reactie van de obligatiemarkt raakte een gevoelige snaar.

Na een weekend van escalatie in de retoriek, kondigde Trump plotseling een pauze van 90 dagen aan op verhoogde tarieven voor alle landen behalve China. De afgesproken 10% algemene tarief blijft echter van kracht.

“Hoewel president Donald Trump de verkoopgolf op de aandelenmarkt weerstond, was het slechts een kwestie van tijd voordat hij zou bezwijken toen de obligatiemarkt ook begon te verzwakken,” zegt Paul Ashworth, hoofdeconoom Noord-Amerika bij Capital Economics.

Volgens rapporten was het minister van Financiën Scott Bessent – onder intense druk van bedrijfsleiders – die Trump uiteindelijk overtuigde om zijn koers te wijzigen.

Is er een mini-begrotingsmoment in de VS? De onrust op de Amerikaanse obligatiemarkt deed denken aan de financiële ramp van het VK in 2022 onder premier Liz Truss. Haar niet-gefinancierde belastingverlagingen schrikten investeerders af, wat leidde tot een ineenstorting van de obligatiemarkt en een bijna ineenstorting van Britse pensioenfondsen.

Sommige analisten waarschuwden dat de Amerikaanse Federal Reserve gedwongen zou kunnen worden in te grijpen als de situatie verder verslechterde. Hoewel de obligatierendementen sindsdien enigszins zijn gestabiliseerd, blijven ze boven de niveaus van vóór de tarieven.

“Het meest zorgwekkende aspect van de [recent] onrust is een opkomende risicopremie in de Amerikaanse Treasuries en de dollar, vergelijkbaar met wat het VK in 2022 heeft ervaren,” zegt Jonas Goltermann van Capital Economics.

Gelukkig voor Amerikaanse huiseigenaren hebben de meesten langlopende vaste rentehypotheken, wat betekent dat ze de impact niet onmiddellijk zullen voelen – in tegenstelling tot Britten die vaak kortlopende hypotheekcontracten heronderhandelen.

Verkoopt China Amerikaanse obligaties? Met $3 biljoen aan buitenlandse eigendom van Amerikaanse obligaties sinds 2010 zijn er zorgen gerezen dat China – de op één na grootste houder van Amerikaans schulden – zou kunnen reageren op tarieven door Amerikaanse obligaties te verkopen.

Maar experts vinden dat onwaarschijnlijk. Zoals Capital Economics uitlegt, zou een dergelijke zet "China armer maken dan het de VS zou schaden" vanwege de diepe onderlinge verbondenheid tussen beide economieën.

Concluderend is het verbazingwekkend om te zien hoe snel economisch beleid zo'n chaos kan veroorzaken wanneer het in verkeerde handen is. De Amerikaanse obligatiemarkt is een fundament van de wereldfinanciering, maar roekeloze beslissingen hebben het tot aan de rand gedreven. Het is niet alleen verontrustend om president Trump te zien gokken met economische fundamenten – het is ook surrealistisch. Als het welzijn van miljoenen niet op het spel stond, zou het bijna lachwekkend zijn. In plaats daarvan is het een waarschuwing van hoe fragiel economisch vertrouwen kan zijn en hoe catastrofaal het kan instorten onder slecht leiderschap.