Zit er een probleem in passief beleggen?

Passief beleggen heeft de beleggingswereld voor particulieren volledig veranderd. Het heeft niet alleen de kosten van eigendom verlaagd, maar het heeft ook sterke rendementen opgeleverd. Wat ooit een radicaal idee was om de gehele markt te kopen zonder je zorgen te maken over het selecteren van winnaars, vertegenwoordigt tegenwoordig 57% van alle aandelenfondsen met meer dan $13 biljoen aan activa.

Echter, met de snelle stijging van passieve eigendom beginnen sommige beleggers zich zorgen te maken. Onlangs waarschuwde Chamath Palihapitiya dat particuliere passieve beleggers een “ruwe ontwaking” te wachten staat als dit probleem niet wordt aangepakt. Ondanks het feit dat Palihapitiya niet altijd een vriend van de individuele belegger is geweest, verdient zijn kritiek een eerlijke behandeling.

Palihapitiya behoort tot een groeiende groep van professionele beleggers die de risico's van passief beleggen aan de kaak stellen. Niemand is daarbij zo uitgesproken als Michael Green. Green, voormalig hedgefondsmanager en huidige portefeuillebeheerder en strategiechef bij Simplify, gelooft dat er een passieve bubbel op het punt staat om te barsten. Voor een diepere blik op Greens visie kun je zijn interessante profiel lezen.

De belangrijkste kritiekpunten op passief beleggen zijn als volgt:

- Prijzendistortie: Passieve fondsen kopen aandelen op basis van de indexgewichten van bedrijven in plaats van hun fundamentele waarden. Dit leidt tot prijsdiscriminatie en maakt de grootste bedrijven nog groter.

- Marktinstabiliteit: Passief beleggen kan markten instabieler maken.

- Problemen met corporate governance: De concentratie van eigendom onder fondsen leidt tot zorgen over bedrijfsbestuur.

Laten we deze punten één voor één bekijken om de vraag te beantwoorden: Is er een probleem met passief beleggen?

Probleem 1: Prijzendistortie

De eerste en misschien wel de grootste zorg bij passief beleggen is dat passieve fondsen aandelen kopen op basis van de indexgewichten en niet op hun fundamentele waarde. Dit verstoort de prijsontdekking, waardoor de grootste bedrijven met de tijd nog groter worden.

Dit fenomeen wordt een positieve feedbacklus genoemd, wat een perfect beeld geeft van hoe deze loops werken. Wanneer passieve beleggers geld in fondsen stoppen, wordt de prijs van aandelen opgedreven, wat meer beleggers aantrekt en de cyclus herhaalt zich.

Er is een interessant onderzoeksrapport dat deze feedbackloops analyseert, genaamd Ponzi Funds. Het blijkt dat de druk op deze effecten door geldstromen leidt tot hogere prijzen, maar het is moeilijk voor actieve managers om tegen deze stijging te strijden.

Hoewel ik deze argumentatie niet betwist, ben ik niet overtuigd dat we al in die situatie zijn. Tot nu toe hebben we weinig bewijs gezien dat passieve eigendom alleen heeft geleid tot verhoogde prijzen.

Probleem 2: Marktinstabiliteit

Een ander kritiekpunt van passief beleggen betreft de instabiliteit van de markt. Passieve fondsen kopen op basis van geldstromen in plaats van fundamentele waardes, wat de prijsbewegingen in beide richtingen kan verergeren. Michael Burry vergeleek indexfondsen met subprime CDO’s en stelde dat de druk op de verkoop kan leiden tot negatieve spiraalbewegingen in de prijs.

Toch blijkt uit gegevens van Vanguard dat de meeste passieve beleggers geen paniekreacties vertonen, zelfs niet tijdens zware marktvolatiliteit. In feite maakten maar 15% van de beleggers significante wijzigingen in hun portefeuille tijdens de COVID-19-pandemie.

Probleem 3: Corporate Governance Issues

Critici van passief beleggen wijzen ook op de corporate governanceproblemen die ontstaan uit de geconcentreerde eigendom van Amerikaanse aandelen via passieve fondsen. Deze fondsen hebben een buitensporige invloed op hoe bedrijven zichzelf besturen. Terwijl het waar is dat deze invloed reëel is, denk ik niet dat de meeste individuele beleggers zich veel zorgen maken over bestuurskwesties.

Vanguard, BlackRock en State Street hebben al stappen ondernomen om dit probleem aan te pakken, zoals het lanceren van een opt-in proxy stemprogramma.

Tot slot

Als ik de risico’s van passief beleggen zou moeten beoordelen, zou ik zeggen: Prijzendistortie: misschien in de toekomst. Marktinstabiliteit: enigszins, en Probleem met corporate governance: waar, maar verbetert. Al met al lijkt passief beleggen enkele kleine vervormingen in de markten te veroorzaken, maar de grotere problemen zijn waarschijnlijk nog jaren weg.