Zou een Vermogensbelasting Werken in de VS?

De economische ongelijkheid in de Verenigde Staten bereikt historische hoogtes en de druk om een vermogensbelasting in te voeren groeit. Deze belasting, voorgesteld door progressieve politici zoals senator Elizabeth Warren en senator Bernie Sanders, richt zich niet op het inkomen van de ultra-rijken, maar op hun activa. Voorstanders claimen dat dit een noodzakelijke stap is om een economie die steeds meer ten gunste van kapitaal is gekant, opnieuw in balans te brengen. Critici daarentegen waarschuwen dat het onuitvoerbaar, economisch riskant en mogelijk ongrondwettelijk is.

Maar zou een vermogensbelasting echt werken in de VS? Een blik op de geschiedenis, internationale voorbeelden en de mening van experts wijzen op een genuanceerd beeld.

Wat is een vermogensbelasting?

Een vermogensbelasting is een jaarlijkse heffing op de waarde van persoonlijke activa, zoals aandelen, onroerend goed, kunst, jachten en andere bezittingen. Senator Warren’s plan uit 2020 stelde een belasting van 2% voor op het nettovermogen boven de 50 miljoen dollar en een tarief van 3% op vermogen boven de 1 miljard dollar. Sanders’ plan zou zelfs tot 8% stijgen voor miljardairs.

Voorstanders van een vermogensbelasting

1. Het dichten van de ongelijkheidskloof

De kloof tussen rijk en arm in Amerika is aanzienlijk gegroeid. Volgens een rapport van de Federal Reserve uit 2022 bezit de bovenste 1% van de Amerikanen meer dan eenderde van al het Amerikaanse vermogen. Tegelijkertijd bezit de onderste helft van de bevolking slechts 2,6%.

“De rijken worden rijker en de middenklasse verarmt. Een vermogensbelasting is hoe we dat oplossen,” zei senator Elizabeth Warren in 2020.

2. Potentieel voor inkomsten

De economen Gabriel Zucman en Emmanuel Saez, die het voorstel voor Warrens vermogensbelasting hebben ontwikkeld, schatten dat haar plan in 10 jaar tijd 2,75 biljoen dollar zou kunnen opleveren. Ze beweren dat de belastingdienst dit kan handhaven met strengere rapportagestandaarden en digitale audittools.

“De ultra-rijken betalen een lagere effectieve belastingvoet dan leraren en brandweermannen. Een vermogensbelasting gaat over eerlijkheid,” aldus Zucman in 2021.

3. Succesvolle wereldwijde precedenten

Noorwegen heft belasting op nettovermogen boven de 170.000 dollar tegen een tarief van ongeveer 0,85% en heeft relatief hoge gelijkheid behouden met sterke economische groei. Zwitserland heeft kantonnale vermogensbelastingen variërend van 0,1% tot 1% zonder veel bewijs van kapitaalvlucht.

Argumenten tegen een vermogensbelasting

1. Administratieve complexiteit

Critici beweren dat het nauwkeurig beoordelen en innen van een vermogensbelasting uiterst moeilijk is. Het jaarlijks waarderen van activa zoals privébedrijven, kunst of intellectueel eigendom vereist enorme bureaucratische capaciteit.

“Vermogensbelastingen zijn inefficiënt en moeilijk af te dwingen. Ze genereren weinig inkomsten en drijven kapitaal weg,” aldus Larry Summers, voormalig Amerikaanse minister van Financiën.

2. Bewijs van falen in Europa

Frankrijk heeft zijn vermogensbelasting in 2017 opgeheven nadat het naar schatting 60.000 miljoenairs is kwijtgeraakt in een decennium door kapitaalvlucht. Zweden heeft zijn vermogensbelasting in 2007 verlaten, met als reden lage inkomsten en hoge administratieve kosten.

“We hebben het geprobeerd. Het werkte niet,” aldus Emmanuel Macron in 2017.

3. Grondwettelijke vragen

Sommige juristen beweren dat een federale vermogensbelasting artikel I, sectie 9 van de Grondwet zou kunnen schenden, die “directe belastingen” beperkt, tenzij deze naar verhouding aan de bevolking zijn verdeeld - iets wat vermogensbelastingen niet zijn.

“Een vermogensbelasting, zoals voorgesteld, zou onmiddellijk geconfronteerd worden met een grondwettelijke uitdaging en waarschijnlijk vernietigd worden,” aldus Daniel Hemel, professor recht aan de Universiteit van Chicago.

De ongelijkheid tussen werk en vermogen: Waarom een vermogensbelasting niet alleen om de rijken gaat

Critici en voorstanders zijn het erover eens dat het huidige belasting systeem onevenredig kapitaal boven arbeid bevoordeelt. Lonen worden belast via inkomsten- en loonbelasting, terwijl rijkdom grotendeels onbelast groeit via niet-gerealiseerde vermogenswinsten.

In 2021 hebben 55 van de grootste Amerikaanse bedrijven $0 aan federale inkomstenbelasting betaald, ondanks het rapporteren van een gezamenlijke winst van $40,5 miljard, volgens het Institute on Taxation and Economic Policy (ITEP).

Biljonairs zoals Jeff Bezos, Elon Musk en Warren Buffett betalen lagere effectieve belastingpercentages dan veel werkende Amerikanen, grotendeels omdat vermogenswinsten alleen bij realisatie worden belast.

“Ik betaal een lager belastingtarief dan mijn secretaresse. Dat is gewoon verkeerd,” zei Warren Buffett in een persconferentie in het Witte Huis in 2011.

“Belasten van inkomen terwijl rijkdom onbelast blijft, is als water b kamers met een gat in de emmer.” — Joseph Stiglitz, Nobelprijswinnaar, 2023.

Hervormen: Belasting op Rijkdom, Niet Alleen op Werk

Er is een groeiende consensus onder progressieve economen dat de belastingcode de nadruk moet verschuiven van inkomen naar rijkdom:

- Het invoeren van een marktwaarde belasting op de niet-gerealiseerde winsten van miljardairs, zoals voorgesteld door senator Ron Wyden.

- Het sluiten van belastingsluipwegen zoals de ‘gestaag basis’ bij overlijden, die erfgenamen in staat stelt om vermogenswinstbelasting volledig te vermijden.

- Het uitbreiden van de mogelijkheden voor de belastingdienst om rijke belastingontduikers na te jagen.

“Het huidige systeem beloont degenen die geld erven meer dan degenen die het verdienen. Dat is geen kapitalisme - het is aristocratie,” aldus senator Bernie Sanders.

Conclusie

Een vermogensbelasting in de VS zou aanzienlijke inkomsten kunnen genereren en helpen de groeiende ongelijkheidskloof te dichten - mits deze zorgvuldig is ontworpen en streng wordt gehandhaafd. Maar het staat voor grote juridische, administratieve en politieke hindernissen. Uiteindelijk gaat de discussie verder dan alleen euro's en centen. Het draait om eerlijkheid, de duurzaamheid van de democratie en het soort economie dat we willen opbouwen. Of het nu door een directe vermogensbelasting is of een bredere herstructurering van hoe kapitaal wordt belast, de tijd lijkt rijp voor Amerika om eindelijk een vraag te beantwoorden die lange tijd is uitgesteld: Moeten de rijken meer betalen - niet alleen voor wat ze verdienen, maar voor wat ze bezitten?